पैसा त नेताहरुले धेरै कमाउँथे, नमस्ते पनि धेरै नेताहरुले नै खान्थे । तर पनि बाआमाहरुले कहिल्यै नेता भएस्, मन्त्री, प्रधानमन्त्री भएस् भनेर आशिर्वाद दिनुभएन । वहाँहरुले डाक्टर भएस् भन्नुभो, इन्जिनियर भएस् भन्नुभो । डाक्टरले ज्यान बचाउँछ भन्ने वहाँहरुलाई थाहा छ तर कैयन् राजनीतिक नेतृत्वले ज्यान लिएको पनि वहाँहरुले देख्नुभएको छ । इन्जिनियरले भौतिक संरचनाहरु बनाएको वहाँहरुले देख्नुभएको छ तर नेताहरुले संरचना भत्काएको पनि देख्नुभएको छ । डाक्टरहरुले, मास्टरहरुले जे हो त्यो सत्य भन्छन् तर नेताहरुले ज्यादा झुठ बोल्छन् । यही कारणले होला बाआमाहरुले सन्तानलाई असल मानिस बनोस् भनेर आशिर्वाद दिनुभयो, नेता बनोस् भनेर आशिर्वाद दिनुभएन । बरु कसैले हावादारी गफ लगाएको थाहा पाउँदा भन्नुभो, "वाहियात कुरा गरेर नेता नबन् !"
नेता हुनु भनेको खराब हुनु हो भन्ने विचार कसरी हाम्रो मनस्थितिमा पलाउन थाल्यो होला ? देशलाई जहानिया राणा शासनबाट मुक्त गर्ने आन्दोलनलाई नेतृत्व गर्ने नेताहरु नै थिए । देशलाई निरङ्कुश पंचायती शासनबाट बहुदलीय प्रजातन्त्रमा डोहोर्याउने जनसागरको बहावलाई सही प्रवाह दिने पनि नेताहरु नै थिए । माओवादी युद्धले त्राहीमाम बनाएको देशमा निरङ्कुश राजाले शासनसत्ता हातमा लिँदा त्यो अवस्थाबाट शान्ती र लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको बाटोमा देशलाई हिँडाउने पनि नेताहरु नै थिए । तर यति हुँदाहुँदै पनि किन बाहरुले सरकारी जागिरे भएस्, मास्टर भएस् भन्नुभो, नेता बनेस् भन्नुभएन ?
असल आचरण र त्याग अनि निष्ठा बोकेका नेताहरु इतिहास भैसके । न त आज कृष्णप्रसाद भट्टराई जस्ता सन्त नेताहरु छन्, न त गणेशमान सिंह जस्ता हातमै आएको प्रधानमन्त्री पद अस्वीकार गर्ने राजनेता छन् । नेल्सन मण्डेला, गान्धीजस्ता ठूलो परिवर्तनलाई नेतृत्व गरिसकेपछि सत्ताको छिनाझपटीमा नलाग्ने नेताहरु आजकल पाउँदै पाइन्नन् । भ्रष्टाचारको आहालमा चुर्लुम्मै डुबेर मृत्युशैयासम्म पदमा लिसो टाँस्सिएझैं टाँस्सिने चरित्र भएका नेताहरुको बोलवाला भएको ठाउँमा आफ्ना सन्तानहरु पनि नैतिकपतन भएर क्षणिक सुखसुविधाको लोभमा बाटो नबिराउन् भनेरै होला सायद बाआमाहरुले भन्नुहुन्छ, 'नेता नबनेस् ।'
कुरा नेता बन्नु या नबन्नुको मात्र हैन । कुरा राजनीतिमा कस्ता मान्छे आउने भन्ने हो । सही के हो र गलत के हो भन्ने ठम्याउन सक्ने, न्याय के हो र धर्म के हो भनेर बताउन सक्ने सत्चरित्र भएका चेतनशील मान्छेहरु राजनीतिमा नआउँदासम्म राजनीतिप्रतिको बितृष्णा पुस्तान्तर भएर गैराख्छ र त्यसले समाजको सकारात्मक रुपान्तरणको गति धीमा बनाइराख्छ ।
हामीले विद्यार्थी छँदा देखिनै झोलामा तरबार र खुकुरी लिएर कलेज छिर्ने विद्यार्थी नेताहरु देख्यौं । विद्यार्थीको हकहितमा काम गर्नुपर्ने संगठनका नेताहरु ठेक्कापट्टा र टेण्डरका लागि भिडेका देख्यौं । वातावरण विज्ञान पढाइ हुने कलेजकै अगाडि त्यसका विद्यार्थी नेताहरुले टायर बालेको देख्यौं । सुसंस्कृत राजनीतिको शुरुवात हुनुपर्ने प्राज्ञिक ठाउँबाट नै प्रदुषित आचरण बोकेर निस्किएकाहरुले देशको राजनीति संग्लो बनाउलान् भनेर कसरी आशा राख्न सकिन्छ र ? जसले अर्को संगठनको मान्छेको हात छिन्ने गरेर खुकुरी हान्न सक्यो त्यो नै उपल्लो कमिटीहरुमा मनोनित हुँदै जाने परम्पराले सैद्धान्तिक र वैचारिक राजनीतिलाई किनारा लगाइदिनु नै थियो ।
प्राज्ञिक थलोको अवस्था यस्तो भैरहेको अवस्थामा निष्ठावान् कार्यकर्ताहरुको भीडबाट ठेक्कापट्टा र गुण्डागर्दीबाट अकुत सम्पत्ति र बाहुबल हासिल गरेकाहरु माथि निस्किनु र चुनावको टिकट हासिल गर्नु नौलो भएन । बाहुबल र सम्पत्तिको बलमा राजनीतिक शक्ती मिस्सिँदा खराब नेताको चयन हुन पुग्यो । र यो एउटा यस्तो संयन्त्र बन्न पुग्यो कि हामी पुस्तौंसम्म यस्तै नेतृत्वबाट शासित हुन अभिशप्त भयौं ।
केही पूर्वमन्त्रीहरु कोही सामुहिक हत्याको मुद्दामा जेलभित्र छन्, कोही अपहरणको मुद्दामा । केही भ्रष्टाचारको आरोपमा मुद्दा खेपिरहेछन् त केहीलाई यौन दुराचारको आरोप लागेको छ । आजको दिनमा कुनै पनि संगिन आरोप नलागेका नेता बिरलै होलान् । धेरै पछाडि जानै पर्दैन, अपराधको दुनियामा कुख्यात बनिसकेका मान्छेहरु समेत मन्त्री बनेको हामीसँग निकट इतिहास छ ।
अहिले संसार कोरोना भाइरसको संक्रमणको महामारीले त्राहीमाम छ । यस्तो विषम घडीमा पनि हाम्रा नेताहरु भने इतिहासमा कहिल्यै नभएको कुर्सीजात्रामा मग्न छन् । जनता उपचार नपाएर मरिरहेका छन् । अस्पतालहरुमा शैय्या छैन । भेन्टिलेटर छैन, अक्सिजन छैन । अरु त अरु अब सिटामोल र स्टेरोइडको पनि अभाव देखिन थालेको छ । तर जनता बचाउनु पर्ने सरकार कुर्सी बचाउन तल्लिन छ । दैनिक सैयौं मान्छेहरु मरिरहँदा राजधानीमा नेताहरुको सैयौं बैठकहरु भएका छन् । तर बिडम्बना, बैठकको विषयवस्तु कोरोनाको नियन्त्रण, स्वास्थ्य संरचनाको शिघ्र व्यवस्थापन नभएर सत्ताको अंकगणित कता भारी बनाउने भन्ने रहेको छ । यस्तो लाग्छ हाम्रो राजनीति मसानघाटमा बलिरहेको चिताको उज्यालोमा उत्सव मनाइरहेछ ।
कोभिडको महामारीले थिलथिलो बनाएको अवस्थामा समेत राजनीतिको घृणित खेलमा अभिसप्त नेताहरु भएपछि कसले आदर्श मान्ने नेताहरुलाई ? नेताहरु त लागिपरेकै छन् । आफूले सिन्को भाँच्न नसके पनि अनुदानमा वा सहयोगमा आएका अक्सिजनका सिलिन्डर बोकेर ठाउँ ठाउँमा पुगेका छन्, चुनावको भोटको आधार तयार गर्न । जब मान्छेको सासको सौदा हुन थाल्छ, जब त्यो सास समेत रोकिएपछि त्यसको लाशमा पनि राजनीति हुन थाल्छ, तब बुझ्दा हुन्छ यो समाज अब नैतिकताको जगबाट भास्सिइसक्यो ।
कोरोनाको महामारी आएको पनि एक वर्ष भैसक्यो । यो एक वर्ष तयारीका लागि सानो समय पक्कै पनि थिएन । तर हामीले यो एक वर्ष बेसारका गफ छाँटेर बितायौं । हामीले बीर नेपालीका इम्युनिटीका बारेमा कथा हाल्यौं । हजारौं मान्छेहरुलाई जुलुसमा बोलायौं । निर्लज्जताको एउटा नाङ्गो नाच देखायौं । र अहिले आएर एउटा सानो पश्चाताप पनि गरेनौं । नेतृत्वको यो हदको गैरजिम्मेवारपनाको मुल्यमा हामीले हजारौं अमुल्य प्राणहरु गुमाउनु पर्यो ।
संसारमा संकट सधैं अवसर बनेर आएको हुन्छ । तर हामीले सकारात्मक बाटोमा हिँड्ने अवसरहरु गुमाएका छौं । हिजो भूकम्पमा राहत सामग्रीमा भ्रष्टाचार भयो, त्रिपाल, जस्तापाता अनि पुनर्निर्माणका नाम केही नेताहरुले अवसरको स्वाद चाखे । नाकाबन्दि केही मान्छेका लागि कालोबजारीबाट कमाउने अवसर बन्यो । कसैका लागि नक्कली राष्ट्रवादको विज्ञापन गरेर सत्ताको भर्यांग चढ्ने अवसर बन्यो ।
आज मानवताकै यति बिघ्न संकट उत्पन्न हुँदा पनि शुरुमा टेष्ट किटको खरिदमा घोटाला भयो । त्यसपछि अहिले प्राणरक्षक खोपको खरिदमा लेनदेनकै कुरामा ढिलाई भैरहेको छ । के यतिसम्म निर्मम हुन्छ र राजनीति ? आज अक्सिजनको अभावमा छटपटाईरहेका, औसधि र खोप कुरेर आतंकित हुँदै घरभित्र थुनिएका मान्छेहरुलाई जोगाउन नसक्ने हो भने भोलि कसका लागि गर्ने हो राजनीति ? यसरी दिगमिग लाग्दो नाङ्गो नाचलाई राजनीति भनिरहने हो भने, यसरी आमानवियताको चरमोत्कर्षलाई राजनीति भनिरहने हो भने, यसरी बेथिति, अशान्ती र सत्ताको छिनझपटीलाई नै राजनीति मानिरहने हो भने, हामीले राजनीतिको सही अर्थ के हो भनेर बिर्सिसकेका छौं ।
महामारीमा अर्को देशले औसधी गरिदिनु पर्ने, प्राकृतिक प्रकोपमा पनि अर्को देशले आएर उद्धार गरिदिनु पर्ने, विषम परिस्थितिमा एकजुट भएर संकटको सामना गर्नुपर्ने बेलामा हामी झन् भन्दा झन् अहंकार र स्वार्थको दहमा डुबेर बस्ने, आफ्नो संसद पटक पटक विघटन गरेर हामी अर्काको देशको संसदमा हाम्रो बिपत्तिको निराकरणका बारेमा भएका छलफलहरुको समाचार सुन्नुपर्ने, यो भन्दा लाजमर्दो अरु के हुन्छ ?
आज जनता घर बाहिर निस्किए रोगले, घरभित्रै बस्नुपर्दा भोकले मर्नुपर्ने स्थिति छ । यस्तोमा ती पिडित जनताको संवेदनामै प्रहार गर्ने काम भैरहेको छ । निषेधाज्ञाको डन्डीले लखेटेर घरभित्र बन्दि बनेकालाई नै कुरीकुरी गरेर गिज्याउने पारामा भीडका भीड गर्दै कहिले अदालतमा नाटक त कहिले पत्रकार सम्मेलनका नाममा बालुवाटारमा नौटंकी गरेर देखाउने काम भैरहेको छ ।
संसारमा कुनै पनि संविधान पूर्ण हुँदैन । कुनै पनि व्यवस्था खोटरहित हुँदैन । हरेक चिजबिजको गुणवेत्ता त्यसको संचालनकर्ताको सीपमा निहित रहेको हुन्छ । पटक पटकको व्यवस्था परिवर्तन, पटक पटकको नयाँ संविधानको लेखनपछि पनि हामीकहाँ नसुध्रिएको एउटै कुरा हो नेतृत्व र राजनीतिक संस्कार । यसर्थ नेताहरु जन्माउने मुहान नसंग्लिएसम्म, राजनीतिक नेतृत्वमा असल संस्कार नबसेसम्म हाम्रो अहिलेको पुस्ता बुढाबुढी भएपछि पनि आशिर्वादको स्वरूप उस्तै रहने निश्चित छ, 'असल मान्छे बनेस्, नेता नबनेस् ।'
